Uwaga, przy każdej nazwie elementu w nawiasie kwadratowym [ ] podany jest skrót jaki obowiązuje w nazewnictwie ISU, o ile został nadany. Te skróty pojawiają się w każdych protokołach z zawodów. Pełna lista elementów i ich skrótów znajduje się w tabelach wartości.
Kroki
Kroki to podstawowe elementy programu łyżwiarstwa figurowego. Na kroki mogą się składać obroty, wykonywane na jednej lub obu nogach.
Obroty kręcone na jednej nodze:
- obrót trójkowy, trójka (ang. three turn, 3-turn) – nazywa się tak ponieważ rysunek jaki tworzy łyżwa przy wykonywaniu tego obrotu przypomina liczbę trzy. Wykonanie trójki pozwala na zmianę kierunku jazdy i zmianę krawędzi (z zewnętrznej na wewnętrzną, lub z wewnętrznej na zewnętrzną), obrót wykonywany jest na jednym okręgu. Na przykład jeśli łyżwiarz wykonuje trójkę przodem zewnątrz to oznacza że do obrotu wchodzi na lewej nodze, jadąc przodem na krawędzi zewnętrznej, a ponieważ trójka oznacza zmianę kierunku jazdy i krawędzi więc łyżwiarz kończy obrót jadąc wciąż na lewej nodze ale tyłem i na krawędzi wewnątrz.
-
trójka odwrotna (ang. bracket) – podobnie jak w przypadku trójki obrót wykonywany jest w jednym okręgu, oraz zmienia kierunek jazdy i krawędź, ale kierunek rotacji ciała zawodnika jest przeciwny do kierunku obrotu w przypadku trójki, czyli na diagramie wierzchołek obrotu znajduje się na zewnątrz okręgu, stąd też nazwa angielska ‘bracket” czyli nawias „}” od rysunku jaki powstaje po wykonaniu tego zwrotu.
- zwrot (ang. rocker) – to obrót, który kieruje łyżwiarza z jednego okręgu do drugiego, łyżwiarz przy tym zmienia kierunek jazdy, ale pozostaje na tej samej krawędzi (z zewnętrznej na zewnętrzną lub z wewnętrznej na wewnętrzną). Na przykład rocker rozpoczęty na lewej nodze tyłem zewnątrz, kończy się na lewej nodze przodem zewnątrz. Wierzchołek wskazuje do środka pierwszego okręgu.
- zwrot odwrotny (ang. counter) – to również obrót, który kieruje łyżwiarza z jednego okręgu do drugiego, łyżwiarz również zmienia kierunek jazdy i pozostaje na tej samej krawędzi, wierzchołek wskazuje na zewnątrz pierwszego okręgu. To obrót przeciwny do rockera.
Obroty kręcone na dwóch nogach:
- Mohawk – po wykonaniu tego obrotu łyżwiarz zmienia nogę na której jedzie i kierunek jazdy, ale pozostaje na tej samej krawędzi, np. mohawk rozpoczęty na lewej nodze tyłem wewnątrz będzie zakończony na prawej nodze przodem wewnątrz. Mohawk może być więc wykonany na krawędziach wewnętrznych lub zewnętrznych. Większość łyżwiarzy najczęściej wykonuje mohawka prawa noga przodem wewnątrz do lewej nogi tyłem zewnątrz (np. przed skoczeniem flipa, lub kiedy należy szybko zmienić kierunek jazdy) i mohawk z prawej nogi tyłem zewnątrz do lewej nogi przodem zewnątrz (np. przed skoczeniem Salchowa lub Axla). Wzór jaki tworzy wykonania mohawka na lodzie jest podobny do trójki lub trójki odwrotnej.
Mohawk może być otwarty – gdy noga wolna wsparta jest pod kątem 90 stopni na podbiciu stopy lub zamknięty – czyli noga wolna oparta jest za kolanem. - Choctaw – podczas wykonywania tego obrotu łyżwiarz zmienia nogę na której jedzie, kierunek jazdy oraz krawędź, np. choctaw rozpoczęty na lewej nodze tyłem wewnątrz będzie zakończony na prawej nodze przodem zewnątrz i taki jest najczęściej wykonywany przez zawodników. Wzór jaki tworzy wykonanie choctawa na lodzie jest podobny do zwrotu lub zwrotu odwrotnego.
Źródło: Carol Schulman, Complete Book of Figure Skating (2001), ISBN 0736035486
Skoki
W trakcie skoku, zawodnik obraca się wokół własnej osi, wykonując od jednego do czterech obrotów. Wielu z nas oglądając zawody łyżwiarskie zastanawiało się, jak komentatorzy to robią, że rozpoznają każdy skok. Na pierwszy rzut oka wszystkie wyglądają identycznie. Ale każdy skok można rozpoznać po jego charakterystycznych cechach. Najważniejsze to oczywiście przyglądać się stopom łyżwiarza (czasami to niemożliwe przez wyczyny kamerzysty). Znaczna większość łyżwiarzy skacze w kierunku przeciwnym do obrotów wskazówek zegara (są lewoskrętni). Ci, którzy skaczą odwrotnie są zazwyczaj leworęczni (ale prawoskrętni). Większość skoków ma naturalną rotację – to znaczy, że w momencie wyskoku krawędź, na której znajdował się zawodnik kieruje go na ruch po kole w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara czyli zawodnik kontynuuje skok w tym samym kierunku w jakim do niego wyskakiwał. W przypadku skoków o rotacji przeciwnej do naturalnej w momencie wyskoku krawędź, na której znajdował się zawodnik kieruje go na ruch po kole w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara czyli zawodnik wykonuje skok w kierunku przeciwnym do kierunku w którym do skoku wyskakiwał. Przykładem skoku o rotacji przeciwnej do naturalnej jest Lutz, dlatego jest uważany za jeden z trudniejszych skoków i również dlatego wielu zawodników w momencie wyskoku do Lutza zmienia krawędź na łatwiejszą. Więcej na temat fizyki skoków łyżwiarskich można przeczytać tutaj: http://www.iceskatingintnl.com/archive/features/jumping.htm
Wracając do kwestii rozróżniania skoków – tak naprawdę wszystkie skoki różnią się tylko w fazie startu. Faza lądowania wygląda tak samo. Łyżwiarze wszystkie podstawowe skoki lądują jadąc tyłem na prawej (lewej u prawoskrętnych) nodze i na zewnętrznej krawędzi łyżwy. Do wszystkich ważnych skoków poza Axlem zawodnicy wyskakują jadąc tyłem.
Wszystkie poniższe opisy skoków będą dotyczyły lewoskrętnych zawodników, dla prawoskrętnych należy podstawić do opisów przeciwną nogę.
Skoki dzielą się na dwie grupy. Są to:
- skoki kopane – zawodnicy podczas skoku pomagają sobie ząbkiem łyżwy nogi wolnej. To toeloop, flip i Lutz.
- skoki krawędziowe – zawodnicy nie wbijają ząbka łyżwy nogi wolnej w lód, pomagają sobie zamachując się wolną nogą. Należą do nich Salchow, Rittberger (Loop) i Axel.
Toeloop [T]
To jeden z najłatwiejszych skoków i jeden z najwcześniej wykonywanych przez łyżwiarzy. Zaliczany do skoków kopanych. Zawodnik skacze toeloopa jadąc tyłem z zewnętrznej krawędzi prawej łyżwy, pomaga sobie wbijając czubek lewej łyżwy w lód i ląduje tak samo (zewnętrzna krawędź prawej łyżwy, wyjazd do tyłu). Zarówno kobiety jak i mężczyźni skaczą potrójne toeloopy. Mężczyźni ponadto skaczą toeloopy poczwórne. Skoki te często są wykorzystywane w kombinacjach.
Wykonanie skoku:
Najazd na lewej nodze, przodem wewnątrz, noga wolna z przodu, uniesiona do góry, tuż przed skokiem łyżwiarz stawia prawą nogę na lodzie, wykonuje trójkę na prawej nodze, przodem wewnątrz, lewą nogą kopie lód i wybija się w górę. Łyżwiarz nie powinien skręcać ciała przed wbiciem czubka łyżwy w lód.
Jako pierwszy toeloopa skoczył Bruce Mapes w latach 20. Pierwszego poczwórnego toeloopa skoczył Kurt Browning w 1988r.
Film: wykonanie toeloopa
Salchow [S]
Jako pierwszy wykonał ten skok Ulrich Salchow w 1909 roku, stąd nazwa skoku. Należy do skoków krawędziowych. Zawodnik wykonuje Salchowa jadąc tyłem na wewnętrznej krawędzi lewej łyżwy, zamachuje się prawą nogą i ląduje jadąc tyłem, na zewnętrznej krawędzi prawej łyżwy.
Wykonanie skoku:
Wykonywany jest najczęściej z trójki na lewej nodze przodem zewnątrz (czyli pozycja wyjazdowa to lewa noga tyłem wewnątrz), inne pozycje dojazdowe to przekładanki tyłem lub mohawk z prawej nogi, przodem wewnątrz do jazdy na lewej nodze przodem zewnątrz. Po wykonaniu jednego z tych ruchów łyżwiarz najczęściej rozkłada ręce żeby przyjąć stabilną pozycję (lewa ręka wyprostowana z przodu, prawa wyprostowana do tyłu). Noga wolna (prawa) jest uniesiona, następnie łyżwiarz wykonuje zamach nogą wolną i wynosi się w górę. Salchowa można często rozpoznać po charakterystycznej pozycji jaką na chwilę przed skokiem przyjmuje zawodnik: kolana zbliżone do siebie, stopy rozstawione.
Film: wykonanie Salchowa
Mężczyźni i kobiety skaczą Salchowa potrójnego. Mężczyźni skaczą także poczwórne Salchowy. Jako pierwszy dokonał tego Timothy Goebel (1998). Jedyną kobietą, która skoczyła poczwórnego Salchowa jest Miki Ando (2002).
Rittberger [Lo]
Inna nazwa tego skoku to Loop. Jako pierwszy wykonał ten skok Werner Rittberger w 1910 r. Jest to jeden z łatwiejszych skoków do rozpoznania, zawodnik skacze Rittbergera jadąc tyłem z zewnętrznej krawędzi prawej łyżwy, pomaga sobie zamachując się lewą nogą i ląduje tak samo (zewnętrzna krawędź prawej łyżwy, wyjazd do tyłu). Pod tym względem skok jest taki sam jak toeloop, ale rittberger należy do grupy skoków krawędziowych, a nie kopanych jak toeloop.
Wykonanie skoku:
Większość łyżwiarzy przed skokiem wykonuje zwykła przekładankę tyłem, przeciwnie do ruchu wskazówek zegara (ang. counter clockwise backward crossovers) do przejścia na prawą nogę, krawędź tyłem zewnątrz, niektórzy również wykonują trójkę (co to trójka) na prawej nodze, przodem wewnątrz lub mohawk (co to mohawk) na prawej nodze, przodem wewnątrz następnie zmiana nogi na właściwą do wyskoku. Następnie zawodnik krzyżuje nogi (lewa jest z przodu), ugina nogi w kolanach, wykonuje wymach ramionami najpierw w stronę przeciwną niż ta, w którą będą kręcone obroty, żeby nabrać energii do rotacji następnie w drugą stronę i jednocześnie wybija się w górę.
Film: wykonanie Rittbergera
Mężczyźni i kobiety skaczą potrójnego Rittbergera. Pierwszego poczwórnego Rittbergera skoczył w 2016r. Yuzuru Hanyu.
Flip [F]
Początki tego skoku są niejasne. Wiadomo na pewno, że był wykonywany w latach 30. Zawodnik wykonuje flipa jadąc tyłem na wewnętrznej krawędzi lewej łyżwy, pomaga sobie wbijając czubek prawej łyżwy w lód i ląduje jadąc tyłem, na zewnętrznej krawędzi prawej łyżwy. A więc tak samo jak Salchowa, ale flip, w przeciwieństwie do Salchowa należy do skoków kopanych. Czasami zawodnicy podczas startu w ostatniej chwili zmieniają krawędź z wewnętrznej na zewnętrzną, co oznacza, że praktycznie wykonują Lutza. Jest to błąd określany nazwą lip.
Wykonanie:
Skok wykonywany jest z dość długiego prostego najazdu na lewej nodze, noga wolna (prawa) znajduje się z przodu podniesiona do góry, tuż przed wyskokiem zawodnik dotyka nogą wolną taflę i wykonuje trójkę na lewej nodze przodem zewnątrz i znajduje się w pozycji wyjściowej do skoku, zawodnik przemieszcza prawą nogę za siebie, czubek prawej łyżwy wbija w lód i wybija się w górę.
Film: wykonanie Flipa
Lutz [Lz]
Jako pierwszy wykonał go Alois Lutz w 1913 roku. To skok kopany i jeden z najtrudniejszych skoków. Zawodnik jedzie tyłem na zewnętrznej krawędzi lewej łyżwy, pomaga sobie wbijając czubek prawej łyżwy w lód i ląduje jadąc tyłem, na zewnętrznej krawędzi prawej łyżwy.
Wykonanie:
Skok wykonywany z bardzo długiego najazdu tyłem zewnątrz na lewej nodze, po takim najeździe zawodnik zwykle pochyla się bardziej w lewo żeby zaznaczyć że jest na zewnętrznej krawędzi, wbija czubek prawej łyżwy i wybija się w górę.
Jest to jeden ze skoków o przeciwnej rotacji, tzn. rotacja następuje w kierunku przeciwnym do wyjściowej krawędzi
Mężczyźni i kobiety skaczą potrójnego Lutza. Jest to również skok, w którym zawodnicy często “oszukują”. Ułatwiają sobie skok zmieniając krawędź z zewnętrznej na łatwiejszą wewnętrzną i skaczą flipa. Uznaje się to za błąd i określa mianem flutza.
Film: wykonanie Lutza
Axel [A]
Nazwany tak na cześć norweskiego łyżwiarza Axela Paulsena, który wykonał ten skok jako pierwszy w 1882 roku.
To najtrudniejszy ze skoków, zaliczany do grupy skoków krawędziowych, ale jednocześnie najłatwiejszy do rozpoznania, gdyż jako jedyny jest skakany do przodu. Zawodnik skacze ten skok z zewnętrznej krawędzi lewej łyżwy, zamachuje się prawą nogą, a następnie lądują tak jak we wszystkich skokach jadąc tyłem, na zewnętrznej krawędzi prawej łyżwy. Pojedynczy Axel to półtora obrotu w powietrzu.
Wykonanie:
Skok jest zwykle poprzedzony przekładanką do tyłu, z której zawodnik przechodzi do wykonania mohawka – czyli jedzie na prawej nodze tyłem zewnątrz, rozkłada ręce, ogląda się przez lewe ramię, skręca ciała w stronę lewego ramienia, ustawiając lewą nogę na krawędzi przodem zewnątrz i wykonuje zamach prawą nogą wybijając się w powietrze.
Pierwszą kobietą, która skoczyła Axla była Sonia Henie. Obecnie najlepsi soliści skaczą potrójnego Axla (3 i ½ obrotu), kobiety zaś podwójnego (2 i ½). Tylko kilka kobiet w historii skoczyło Axla potrójnego. Były to m.in.: Midori Ito (1989), Tonya Harding (1991) i w styczniu 2005 roku Kimmie Meissner, konsekwentnie Axla w swoich programach skakała Mao Asada, z różnym jednak skutkiem.
Film: wykonanie Axla
Skok | Start | Lądowanie | Grupa skoku | Rotacja | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pozycja zawodnika | Noga z której zaczyna skok | Krawędź | Pozycja zawodnika | Noga na której zawodnik ląduje | Krawędź | |||
Toeloop | T | P | Z | T | P | Z | Ko | N |
Salchow | T | L | W | T | P | Z | Kr | N |
Rittberger | T | P | Z | T | P | Z | Kr | N |
Flip | T | L | W | T | P | Z | Ko | N |
Lutz | T | L | Z | T | P | Z | Ko | O |
Axel | Pr | L | Z | T | P | Z | Kr | N |
Objaśnienie skrótów:
- L
- lewa noga
- P
- prawa noga
- W
- wewnętrzna krawędź
- Z
- zewnętrzna krawędź
- Pr
- przodem
- T
- tyłem
- Ko
- skok kopany
- Kr
- skok krawędziowy
- N
- rotacja naturalna
- O
- rotacja odwrotna do naturalnej
Skoki spoza podstawowej grupy
Poniższe skoki są wykonywane przez zawodników podczas programu jako elementy łączące, lub podkreślenie sekwencji skoków. Z wyjątkiem skoku half-loop, żaden z tych skoków nie ma przyznanej wartości bazowej w systemie oceniania ISU.
- Bunny hop (podskok) –zwykle pierwszy skok którego się uczą łyżwiarze, skok bez obrotu, wykonywany podczas jazdy do przodu po prostej na lewej nodze, zawodnik wykonuje zamach do góry oraz do przodu nogą prawą, ląduje na ząbku prawej nogi i natychmiast przechodzi na lewą nogę, można wykonywać ten skok w wersji rozpoczęcie i lądowanie na jednej nodze, lub z jazdy na nodze prawej,
- Waltz – podstawa skok do nauki innych skoków, zawodnik wykonuje pół obrotu z jazdy na lewej nodze przodem zewnątrz i ląduje tyłem na prawej nodze na krawędzi zewnętrznej, przy czy podczas skoku noga wolna jest maksymalnie uniesiona w górę i wyprostowana
- Three jump (lub one-foot Waltz, trójka skakana) – przypomina Waltza wykonywanego na jednej nodze, zawodnik rozpoczyna skok na lewej nodze przodem zewnątrz ale ląduje tyłem na lewej nodze na krawędzi wewnętrznej
- Ballet – zawodnik wykonuje pół obrotu wyskakując jak do toeloopa i lądując na lewej nodze, przodem wewnątrz
- Mazurka – zawodnik wykonuje pół obrotu wyskakując jak do toeloopa, dodatkowo krzyżuje nogi w powietrzu (prawa jest z przodu, jak w nożyczkach), ląduje na ząbku lewej łyżwy i natychmiast przechodzi na prawą nogę, przodem wewnątrz
- Half flip – zawodnik wykonuje pół obrotu wyskakując jak do flipa i ląduje na ząbku lewej łyżwy i natychmiast przechodzi na prawą nogę, przodem wewnątrz
- Half Lutz – zawodnik wykonuje pół obrotu wyskakując jak do Lutza i ląduje na ząbku lewej łyżwy i natychmiast przechodzi na prawą nogę, przodem wewnątrz
- Falling leaf – zawodnik wykonuje pół obrotu wyskakując jak do Rittbergera i ląduje na ząbku lewej łyżwy i natychmiast przechodzi na prawą nogę, przodem wewnątrz
- Half loop (inaczej Euler) – zawodnik wykonuje pełny obrót wyskakując jak do Rittbergera ale ląduje na drugiej nodze tyłem wewnątrz. Często wykorzystywany w kombinacjach gdzie jako drugi skok wykonywany jest Salchow, Half loop jest wówczas traktowany jako skok z podstawowej grupy o wartości punktowej Rittbergera.
- Split (żabka)– zawodnik po wejściu jak do half flipa, (również half Lutza, Faling leaf), wykonuje szpagat w powietrzu i ląduje jak w wymienionych skokach, nie jest to skok obrotowy, tylko przyjęcie pewniej pozycji w locie.
- Stag – zawodnik rozpoczyna skok jak half flipa, (również half Lutza, Faling leaf), następnie w powietrzu zgina w kolanie nogę z przodu, noga z tyłu jest wyprostowana, ląduje jak w wymienionych skokach, nie jest to skok obrotowy, tylko przyjęcie pewniej pozycji w locie.
- Walley – zawodnik wykonuje pełny obrót rozpoczynając na prawej nodze z krawędzi tyłem wewnątrz i ląduje na tej samej nodze tyłem zewnątrz. W nowym systemie oceniania skok ten jest traktowany jako element łączący, nie jako skok.
- Toe Walley – skok podobny do toeloopa, z tą różnicą że podczas gdy toeloop jest skakany z prawej nogi tyłem zewnątrz, toe walley jest skakany z prawej nogi tyłem wewnątrz.
- Half Axel – zawodnik wykonuje jeden obrót (nie półtora jak w Axlu) wyskakując jak do Axla i ląduje na ząbku lewej łyżwy i natychmiast przechodzi na prawą nogę, przodem wewnątrz
- Delayed Axel – podobny do zwykłego Axla, różnica polega na tym że zawodnik wykonuje skok z opóźnioną rotacją, po wyskoczeniu do skoku wygląda jakby zawisł w powietrzu, następnie szybko wykonuje resztę skoku.
- Open Axel – Axel wykonany bez tradycyjnego złożenia się do skoku, z szerzej rozstawionymi ramionami, zwykle wykonywany jako pojedynczy
- Tuck Axel – odmiana Axla w której zawodnik przyjmuje podobną pozycję jak podczas piruetu siadanego
- Inside Axel – wykonywany w całości na jednej nodze, rozpoczynany na prawej nodze przodem wewnątrz, lądowany na prawej nodze, tyłem zewnątrz
- One-foot Axel – łączy zasady skakania Axla i Rittbergera, zawodnik wyskakuje jak do Axla ale ląduje tyłem wewnątrz na lewej nodze
- One-foot Salchow – odmiana Salchowa z lądowaniem na krawędzi tyłem wewnątrz
- One-foot Lutz– odmiana Lutza z lądowaniem na krawędzi tyłem wewnątrz
- Toeless Lutz – skok krawędziowy o przeciwnej rotacji wykonywany na lewej nodze z krawędzi tyłem zewnątrz i lądowany na prawej nodze tyłem zewnątrz
- One-and-a-half flip (półtora obrotu) – skok z wejściem jak do flipa i lądowaniem przodem
- One-and-a-half toe loop (półtora obrotu) – skok z wejściem jak do toeloopa i lądowaniem przodem
Kombinacje skoków
To połączenie dwóch lub więcej skoków. [skok + skok, np. 3Lz+3T] Noga, na której ląduje zawodnik po pierwszym skoku jest jednocześnie nogą z której wybija się do następnego skoku. Zwykle drugi i kolejny skok w kombinacji to toeloop lub Rittberger, ponieważ rozpoczynane jadąc tyłem na prawej nodze (lewej u prawoskrętnych) z tylnej zewnętrznej krawędzi, czyli dokładnie tak jak się ląduje wszystkie skoki. Przy wykonywaniu kombinacji z Salchowem lub flipem zawodnik musi wykonać pojedynczy skok spoza podstawowej grupy: Euler (half loop), który łączy pozostałe skoki i jest traktowany jako skok z podstawowej grupy o wartości punktowej Rittbergera.
Sekwencje skoków
To skoki wykonywane po sobie, połączone ze sobą różnymi skokami spoza podstawowej grupy (wyjątkiem jest half-loop). Obecnie sekwencje nie są zbyt często wykonywane z uwagi na mniejszą wartość punktową w stosunku do kombinacji.
Skróty ISU dotyczące skoków:
T – toeloop
S – salchow
Lo – Rittberger
F – flip
Lz – Lutz
A – Aksel
1, 2, 3, 4 przez nazwą skoku – ilość obrotów, np. 3A – potrójny Aksel
4F + 3T – kombinacja poczwórnego flipa i potrójnego toeloopa
Historia skoków
Skok | Ilość obrotów | Data | Mężczyźni | Data | Kobiety | Data | Pary (skoki wyrzucane) |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Toeloop | 1 | Lata 20. XX w. | Bruce Mapes (USA) | ||||
2 | |||||||
3 | 1964 | Thomas Litz (USA) | |||||
4 | 1988 | Kurt Browning (CAN) | |||||
Salchow | 1 | 1909 | Ulrich Salchow | 1920 | Theresa Weld (USA) | ||
2 | Lata 20. XX w | Gillis Grafström (SWE) | Lata 30. XX w. | Cecilia Colledge (GBR) | |||
3 | 1955 | Ronnie Robertson (USA) | 1961 | Helli Sengstschmid (AUT) | |||
4 | 1998 | Timothy Goebel (USA) | 2002 | Miki Ando (JAP) | 2007 | Tiffany Vise / Derek Trent (USA) | |
Rittberger | 1 | 1910 | Werner Rittberger (GER) | ||||
2 | 1925 | Karl Schafer (AUT) | |||||
3 | 1952 | Dick Button (USA) | 1968 | Gabriele Seyfert (GER) | |||
4 | 2016 | Yuzuru Hanyu (JAP) | |||||
Flip | 1 | 1913 | Prawdopodobnie Bruce Mapes (USA) | ||||
2 | |||||||
3 | Lata 50. XXw. 1961 1968 | Brak pewnych informacji prawdopodobnie: David Jenkins (USA) Donald Jackson (CAN) John Misha Petkevich (USA) | 1981 | Katarina Witt (GER) | |||
4 | 2016 | Shoma Uno (JAP) | |||||
Lutz | 1 | 1913 | Alois Lutz (AUT) | ||||
2 | Karl Schafer (AUT) | 1949 | Alena Vrzáňová | ||||
3 | 1962 | Donald Jackson (CAN) | 1978 | Denise Biellmann (SUI) | |||
4 | 2011 | Brandon Mroz (USA) | |||||
Axel | 1 | 1882 | Axel Paulsen (NOR) | Lata 20. XXw. | Sonja Henie (NOR) | ||
2 | 1948 | Dick Button (USA) | 1953 | Carol Heiss (USA) | |||
3 | 1978 | Vern Taylor (CAN) | 1988 | Midori Ito (JPN) | 2006 | Rena Inoue/John Baldwin, Jr. (USA) | |
4 | Jeszcze nikt nie skoczył | ||||||
4T+2T | 1991 | Elvis Stojko (CAN) | |||||
4T+3T | 1997 | Elvis Stojko (CAN) | |||||
4S+2T | 1998 | Timothy Goebel (USA) | |||||
4T+3T+2T | 1999 | Evgeni Plushenko (RUS) | |||||
4S+3T | 2002 | Timothy Goebel (USA) | |||||
4T+3T+3Lo | 2002 | Evgeni Plushenko (RUS) | |||||
4Lz+3T | 2015 | Boyang Jin (CHN) | |||||
3T+3T | 1980 | Grzegorz Filipowski (POL) | |||||
3Lo+3Lo | 1996 | Éric Millot (FRA) | 1997 | Tara Lipinski (USA) | |||
3S+3Lo+2T | 2001 | Irina Slutskaya (RUS) | |||||
3Lz+3Lo | 2000 | Irina Slutskaya (RUS) |
Źródła:
- Carol Schulman, Complete Book of Figure Skating (2001), ISBN 0736035486
- http://www.jacksonskates.com/html/jumphist.html
Piruety
Piruet to element, w którym zawodnik osadzony w jednym punkcie na lodzie, wykonuje obroty utrzymując jedną lub więcej określonych pozycji ciała. Dobrze wykonany piruet to stabilna, nie chwiejąca się pozycja łyżwiarza, a łyżwa nie “wędruje” po lodzie, tylko pozostaje w jednym miejscu. Zawodnicy muszą wykonać odpowiednią ilość obrotów, aby piruet został uznany. Piruety są wykonywane solo, w sekwencjach, kombinacjach, a także w parach. Tak jak w przypadku skoków, większość łyżwiarzy kręci piruety w kierunku przeciwnym do obrotów wskazówek zegara.
Klasyfikacja piruetów:
Ze względu na kierunek obrotów:
- Piruet w przód – dla lewonożnych (czyli większości) to piruet wykonywany na lewej nodze, dla prawonożnych na prawej nodze.
- Piruet w tył – dla lewonożnych to piruet na prawej nodze, dla prawonożnych na lewej nodze. Piruety w tył są trudniejsze do wykonania,
Nie chodzi tu o, to w którą stronę są kręcone obroty. Czynnikiem decydującym jest to, na której nodze są kręcone obroty. Tak jak w przypadku skoków, tak piruety większość łyżwiarzy kręci obroty w lewo, przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
Ze względu na pozycję, trzy podstawowe pozycje:
Piruet stany (ang. upright spin) [USp] – to najprostszy z piruetów, zawodnik utrzymuje pionową pozycję podczas kręcenia obrotów, z nogą wolną uniesioną nad lodem. Odmiany:
- piruet stany na dwóch nogach (ang. basic two-foot spin) – to podstawowa odmiana, której uczą się początkujący łyżwiarze, zawodnik wykonuje obroty mając obie nogi na lodzie.
- piruet stany na jednej nodze (ang. basic one-foot spin) – zawodnik kręci obroty mając jedną nogę uniesioną nad lodem
- Scratch spin – zawodnik kręci obroty na jednej nodze, ale po jednym lub więcej obrotów zawodnik przenosi wolną nogę do przodu, krzyżuje ją z nogą pracującą i opiera na łyżwie nogi kręcącej obroty. Taka pozycja połączona ze zbliżeniem rąk do tułowia sprawia że zawodnik jest w stanie kręcić bardzo szybkie obroty. Obroty w tym piruecie są kręcone na lewej nodze, jeśli zawodnik kręci obroty na nodze prawej wówczas piruet nosi nazwę back scratch spin.
- Piruet ze skrzyżowanymi nogami (ang. crossfoot spin) – zawodnik kręci obroty na dwóch nogach, lewa noga jest skrzyżowana z przodu z nogą prawą, palce nóg są skierowane do siebie, a pięty od siebie.
- piruet z odchyleniem tułowia (ang. layback spin) [LSp] – to piruet w którym zawodnik (najczęściej płci żeńskiej) kręcąc obroty na jednej nodze, odchyla górną część ciała od prostej w trakcie kręcenia piruetu. W tym wariancie zawodnicy mogą odchylać się do tyłu lub do boku, mają również wiele możliwości ułożenia rąk i nóg, mogą złapać jedną lub dwiema rękami łyżwę nogi wolnej (taki piruet nazywa się z ang. Haircutter spin).
- piruet w pozycji Biellmann – od nazwiska Szwajcarki Denise Biellmann, która spopularyzowała wykonanie piruetu w tej pozycji – to odmiana piruetu odchylanego. Zawodnik będąc w pozycji stojącej musi obiema rękami unosząc je do tyłu przez ramiona złapać krawędź łyżwy nogi wolnej i unieść nogę nad głowę. Piruet w takiej pozycji jest uznany jeśli but zawodnika znajdzie się wyżej niż jego głowa. Wielu łyżwiarzy nie potrafi wykonać tej pozycji. Wśród mężczyzn taki piruet wykonywali m. in. Evgeny Pluschenko, Denis Ten czy Yuzuru Hanyu.
- Piruet w kształcie litery „I” – w tym przypadku zawodnik unosi wyprostowaną wolną nogę do przodu blisko twarzy, prawie do pozycji pionowej, tworząc literę „I” z tułowiem, noga wolna może być trzymana za łyżwę lub w kostce.
- Piruet w kształcie litery „Y” – zawodnik unosi wysoko nogę wolną do boku tworząc literę „Y” z tułowiem, noga wolna może być trzymana za łyżwę lub w kostce.
- Skok do piruetu stanego [FUSp] lub z odchyleniem tułowia [FLSp] – to piruet stany lub odchylany z wejściem ze skoku, rzadko wykonywany.
Piruet siadany (ang. Sit pin) [Ssp] – zawodnik praktycznie siada tak daleko jak może na jednej nodze, nogę wolną trzyma wyciągniętą do przodu. Im niżej siądzie tym lepiej. Najpopularniejsze odmiany:
- piruet ze “złamaną nogą” (ang. broken leg sit spin) – zawodnik utrzymuje pozycje piruetu siadanego, ale noga wolna jest zgięta, tak że sprawia wrażenie złamanej.
- Skok do piruetu siadanego (ang. flying sit spin) [FSsp] – to piruet siadany z wejściem ze skoku. Zawodnik wyskakuje w górę przyjmując pozycję piruetu siadanego w powietrzu.
- Death drop spin – to również piruet siadany z wejściem ze skoku, z tym że w tej odmianie zawodnik wykonuje skok jak do piruetu w pozycji wagi, przez moment jest w pozycji niemal równoległej do tafli lodu, ląduje i przyjmuje pozycję do piruetu siadanego.
- Piruet w pozycji korkociągu (ang. corkscrew sit spin) – w tym piruecie zawodnik krzyżuje nogę wolną za nogą pracującą.
Piruet w pozycji wagi (ang. camel spin) [Csp] – zawodnik układa ciało na kształt litery T, tzn., że noga wolna i tułów tworzą linię prostą, równoległą do tafli lodowiska, noga pracująca natomiast jest prostopadła do linii ciała. Noga wolna powinna pozostać wyprostowana. Odmiany:
- Piruet w pozycji „pączka” (ang. doughnut spin) – można go nazwać piruetem Biellmann w pozycji horyzontalnej, zawodnik zgina nogę wolną, łapie krawędź łyżwy nogi wolnej jedną lub obiema rękami ,jednocześnie wyginając tułów przyjmuje kształt koła
- Piruet w pozycji „wiatraka” (ang. Illusion spin) – zawodnik przyjuje pozycję jak w podstawowym piruecie w pozycji wagi, ale w tej odmianie tułów zawodnika wraz z nogą wolną na przemian się unosi i opada w trakcie wykonywania obrotów
- Skok do piruetu w pozycji wagi (ang. flying camel spin) [FCsp] – to piruet siadany z wejściem ze skoku, zawodnik rozpoczyna tak jakby chciał skakać Aksla, a więc z krawędzi przodem zewnątrz, przez moment przyjmuje w powietrzu pozycję równoległą do tafli lodu i ląduje przyjmując pozycję wagi.
Piruety mogą być wykonywane na różne sposoby: wejście do piruetu może być przodem lub tyłem, zawodnik może przyjąć dowolną pozycję, każdy z powyższych piruetów może być wykonywany na lewej lub na prawej nodze, w trakcie wykonywania piruetu zawodnik może zmienić krawędź. Poza tym zawodnik może wykonać:
- Piruet w jednej pozycji bez zmiany nogi
- Piruet w jednej pozycji ze zmianą nogi
- Kombinacja piruetów bez zmiany nogi
- Kombinacja piruetów ze zmianą nogi
W regulaminie jako podstawowe pozycje piruetów wymienione są: piruet odchylany, siadany i w pozycji wagi. Minimalna liczba obrotów wymaganych dla każdej pozycji piruetu to dwa (2). Jeśli ten wymóg nie zostanie spełniony, dana pozycja piruetu nie zostanie zaliczona. Piruet z dwoma obrotami, ale bez podstawowej pozycji nie otrzyma poziomu ani wartości punktowej.
W przypadku każdego piruetu zmiana krawędzi zostanie zaliczona jeśli zmiana zostanie dokonana w pozycji podstawowej. Zmiana nogi w każdym piruecie musi być poprzedzona wykonaniem wybranej pozycji piruetu z minimum trzema obrotami.
Jeśli zawodnik upadnie w trakcie wejścia do piruetu, wówczas dozwolone jest wykonanie piruetu jako wypełnienie czasu programu, ale piruet ten nie będzie liczony jako element programu.
Kombinacja piruetów [CoSp]: musi zawierać minimum dwie (2) podstawowe pozycje, każda pozycja musi mieć minimum dwa (2) obroty. Aby kombinacja piruetów otrzymała pełną wartość zawodnik musi zawrzeć w niej wszystkie trzy podstawowe pozycje. Liczba obrotów w pozycjach które nie są podstawowe jest liczona do łącznej liczby obrotów. Zmiana pozycji na nie podstawową nie jest uważane za zmianę pozycji. Zmiana nogi może być wykonana w postaci przejścia lub skoku do piruetu. Zmiana nogi i zmiana pozycji mogą być wykonane w tym samym czasie lub osobno.
W przypadku piruetu w jednej pozycji i w przypadku skoku do piruetu (piruet rozpoczęty skokiem, bez zmiany nogi i pozycji) dozwolone są pozycje które nie są bazowe. Liczone są do łącznej liczby obrotów, ale nie mają znaczenia dla cech poziomu. W powyższych piruetach końcowa pozycja w wyproście nie jest liczona jako kolejna pozycja, o ile nie występuje zmiana krawędzi lub wykonanie dodatkowych odmian pozycji.
Skróty ISU dotyczące piruetów:
USp | Piruet stany |
LSp | Piruet z odchyleniem tułowia |
CSp | Piruet w pozycji wagi |
SSp | Piruet siadany |
FUSp | Skok do piruetu stanego |
FLSp | Skok do piruetu z odchyleniem tułowia |
FCSp | Skok do piruetu w pozycji wagi |
FSSp | Skok do piruetu siadanego |
CUSp | Piruet stany ze zmianą nogi |
CLSp | Piruet z odchyleniem tułowia ze zmianą nogi |
CCSp | Piruet w pozycji wagi ze zmianą nogi |
CSSp | Piruet siadany ze zmianą nogi |
FCUSp | Skok do piruetu stanego ze zmianą nogi |
FCLSp | Skok do piruetu z odchyleniem tułowia ze zmianą nogi |
FCCSp | Skok do piruetu w pozycji wagi ze zmianą nogi |
FCSSp | Skok do piruetu siadanego ze zmianą nogi |
CoSp | Kombinacja piruetów |
CCoSp | Kombinacja piruetów ze zmianą nogi |
FCoSp | Skok do kombinacji piruetów |
FCCoSp | Skok do kombinacji piruetów ze zmianą nogi |
Źródło: Carol Schulman, Complete Book of Figure Skating (2001), ISBN 0736035486
Sekwencje kroków, spirale i inne elementy
Sekwencja kroków
Sekwencja kroków [StSq] to kombinacja małych kroczków, obrotów, podskoków, zmian krawędzi i ruchów przestrzennych wykonywanych według określonego rysunku na lodzie. Sekwencje mogą być wykonywane po linii prostej, po kole, lub po serpentynie (w kształcie litery “S”).
Wśród kroków mogą być wykonywane wszystkie obroty, wykonywane na jednej lub obu nogach opisane wcześniej w zakładce Kroki.
Każda sekwencja kroków powinna być wykonana zgodnie z charakterem muzyki, krótkie zatrzymania zgodne z muzyką są dozwolone. Sekwencje kroków muszą w pełni wykorzystywać powierzchnię lodowiska.
Ruchy przestrzenne (elementy łączące)
Spirale – najczęściej wykonywane przez kobiety. Podczas wykonywania spirali zawodnik jedzie na jednej nodze, nogę wolną natomiast unosi do góry, przynajmniej do poziomu bioder, głowa jest uniesiona w górę, zawodnik nie patrzy w dół. Im wyżej podniesie nogę wolną tym lepiej. Ciało tworzy coś na kształt litery “Y”. Najlepsi łyżwiarze prowadzą nogę wolną prawie pionowo. (Piękne spirale wykonywała Sasha Cohen).
Spirale mogą być wykonywane przodem lub tyłem, na lewej lub prawej nodze i krawędzi wewnątrz lub zewnątrz. Tak też są opisywane (spirale przodem wewnątrz, tyłem zewnątrz itp.). Spirala na krawędzi wewnętrznej zazwyczaj jest trudniejsza. Spirale można tez opisywać przez pozycję nogi wolnej (z przodu, z tyłu, z boku)
Do sezonu 2012/2013 spirale były elementem obowiązkowym programu solistek i par sportowych, zawodnicy musieli wówczas wykonać tzw. Sekwencję spiral, a więc serię przynajmniej 3 pozycji spiral, z których każda musiała być utrzymana przez co najmniej 3 sekundy, a tylko 3 pierwsze pozycje były liczone dla celów nadania poziomu wykonania.
Obecnie spirale są częścią Sekwencji Choreograficznej.
Mondo (ang. Spread Eagle) – to ruch, w którym zawodnik układa nogi na kształt litery V, a łyżwy są rozstawione palcami na zewnątrz tak, że tworzą linię prostą. Figura ta może być wykonywana na krawędzi zewnętrznej (zawodnik odchyla się do tyłu) lub wewnętrznej (pochyla się do przodu)
Ina Bauer – ten element jest w pewnym sensie podobny do monda, ale ślad łyżew nie tworzy tu jednej linii, chociaż nadal są one równolegle ułożone. Łyżwa pozostająca z tyłu jest zawsze na krawędzi wewnętrznej. Łyżwa z przodu może być na obu krawędziach. Czasami zawodnik wygina plecy do tyłu utrudniając jeszcze pozycję.
Wypad (ang. Lunge) – zawodnik zgina jedną nogę w kolanie, a nogę wolną “ciągnie” za sobą wyprostowaną. Element ten może być wykonywany na obu nogach, do przodu i do tyłu. Przy pozycji do tyłu musi jednak uważać aby ostrze łyżwy nie dotknęło tafli lodu.
Pistolet (ang. Shoot the Duck) – ta pozycja wygląda podobnie jak piruet siadany. Różnica jest taka że w piruecie zawodnik kręci obroty, a w Shoot-the-Duck ślizga się do przodu lub do tyłu, na krawędzi wewnętrznej lub zewnętrznej. Noga znajdująca się na lodzie jest zgięta, a noga wolna jest wyprostowana do przodu.
Sekwencja choreograficzna [ChSq] to nowy element wprowadzony od sezonu 2012/2013 – zastąpił choreograficzną sekwencję kroków u solistów i choreograficzną sekwencję spiral u solistek. . Sekwencja składa się z różnych kroków, obrotów, podskoków, spiral, mond, wypadów, dowolnych skoków maksymalnie podwójnych, ruchów obrotowych itp Sekwencja choreograficzna dla solistek musi zawierać co najmniej jedną spiralę o dowolnej długości. Rysunek nie jest ograniczony, ale sekwencja musi być wykonana przy pełnym wykorzystaniu powierzchni tafli. Sekwencja choreograficzna może być wykonana przed lub po sekwencji kroków. Sekwencja ta ma stałą wartość bazową (nie ma poziomów) i będzie oceniana przez sędziów tylko w GOE.
Żródła:
Komunikat ISU nr 1445 https://web.archive.org/web/20070707032658/http://www.isu.org/vsite/vfile/page/fileurl/0,11040,4844-183415-200633-121139-0-file,00.pdf
Komunikat ISU nr 1741 http://static.isu.org/media/105650/1741-sandp-changes-accepted-by-the-2012-isu-congress.pdf
Elementy programu par sportowych
Skoki solo, sekwencje i kombinacje skoków
To skoki wykonywane przez oboje partnerów jednocześnie w pewnej odległości od siebie. Partnerzy muszą wykonać synchronicznie identyczne skoki o równej liczbie obrotów, powinni jednocześnie rozpocząć i zakończyć element. W przypadku gdy jeden z partnerów wykona mniej obrotów wówczas obojgu zalicza się ten skok z mniejszą liczbą obrotów. Np. zaplanowanym skokiem był potrójny Salchow, partnerka wykonała trzy (3) obroty, partner dwa (2) – do punktacji liczony jest podwójny Salchow. Podobna sytuacja jest w przypadku kombinacji – jeśli jedno z partnerów wykona skok pojedynczy zamiast kombinacji, wówczas liczony jest tylko skok pojedynczy.
Skoki wyrzucane [ilość obrotów-skrót nazwy skoku-Th]
Inaczej mówiąc są to zwykłe skoki z asystą. Partnerka wykonuje skok po wyrzuceniu jej w powietrze przez partnera, co dodaje skokowi wysokości, odległości no i pewnej dozy dramatyzmu. Skoki wykonywane przez partnerkę to te same skoki co w konkurencjach solowych, więc jeśli uważnie się przypatrzeć jak są wykonywane, można je odróżnić. Na przykład wyrzucany Axel – partnerka jest “wyrzucana” przodem, jadąc na zewnętrznej krawędzi lewej łyżwy, wyrzucany Salchow – partnerka w pozycji tyłem, wewnętrzna krawędź lewej łyżwy itp. Na zawodach najczęściej wykonywane są skoki potrójne Salchow, Rittberger a także coraz częściej flip i Lutz, nieliczne pary próbują potrójnego wyrzucanego Aksla (po raz pierwszy dokonała tego para z USA Rena Inoue i John Baldwin w 2006 r. na mistrzostwach krajowych), podejmowane są również próby poczwórnych skoków wyrzucanych – pierwszy taki skok wyrzucany – poczwórny Salchow wykonała para z USA Tiffany Vise i Derek Trent.
Skróty
1TTh | Wyrzucany pojedynczy Toeloop |
1STh | Wyrzucany pojedynczy Salchow |
1LoTh | Wyrzucany pojedynczy Rittberger |
1FTh | Wyrzucany pojedynczy Flip |
1LzTh | Wyrzucany pojedynczy Lutz |
1ATh | Wyrzucany pojedynczy Axel |
2TTh | Wyrzucany pojedynczy Toeloop |
2STh | Wyrzucany podwójny Salchow |
2LoTh | Wyrzucany podwójny Rittberger |
2FTh | Wyrzucany podwójny Flip |
2LzTh | Wyrzucany podwójny Lutz |
2ATh | Wyrzucany podwójny Axel |
3TTh | Wyrzucany potrójny Toeloop |
3STh | Wyrzucany potrójny Salchow |
3LoTh | Wyrzucany potrójny Rittberger |
3FTh | Wyrzucany potrójny Flip |
3LzTh | Wyrzucany potrójny Lutz |
3ATh | Wyrzucany potrójny Axel |
4TTh | Wyrzucany poczwórny Toeloop |
4STh | Wyrzucany poczwórny Salchow |
4LoTh | Wyrzucany poczwórny Rittberger |
4FTh | Wyrzucany poczwórny Flip |
4LzTh | Wyrzucany poczwórny Lutz |
Podnoszenia
Podczas podnoszenia partner unosi partnerkę w powietrze, przeważnie bardzo wysoko i w bardzo trudnych pozycjach. W większości przypadków partner musi się obracać w czasie podnoszenia, jeśli tego nie robi wówczas jest to tzw. podnoszenie wożone. Nazwy podnoszeń mogą pochodzić od sposobu w jaki rozpoczyna się podnoszenie (w tym wypadku nazwy zazwyczaj pochodzą od skoków, np. podnoszenie axlowe), od pozycji partnerki w powietrzu, od sposobu wynoszenia partnerki w górę. Podnoszenia są podzielone na 5 grup w zależności od sposobu w jaki partner trzyma partnerkę. Poziom trudności wzrasta z numerem grupy (grupa 3 i 4 mają identyczny poziom trudności).
- Grupa Pierwsza [1Li]– pozycja trzymania pod Pachą – to najprostsze podnoszenia, partner jedną ręka chwyta partnerkę pod pachą, drugą ręką trzyma rękę partnerki i wynosi ją w górę. Partnerka może umieścić jedną rękę na ramieniu partnera. Partner może podtrzymywać rękę partnerki druga ręką. Pozycja partnerki w powietrzu jest zbliżona do szpagatu, może ona puścić partnera i mieć obie ręce wolne. Częste podnoszenia: lutzowe, flipowe i axlowe
- Grupa Druga [2Li] – pozycja trzymania w Pasie – oboje partnerzy jadą tyłem, partner chwyta partnerkę obiema rękami w pasie, partnerka natomiast chwyta go w nadgarstkach i unosi ją w górę. Pozycja partnerki w powietrzu jest dowolna. W tej grupie znajduje się podnoszenie loopowe (partner nie puszcza partnerki) i twistowe – partner podrzuca partnerkę, która wykonuje 2, 3 lub 4 obroty w powietrzu, może też połączyć je z tzw. pozycją żaby przez rozpoczęciem obrotów, partner musi złapać partnerkę w pasie jeszcze w powietrzu, zanim dotknie ona lodu), wejście do podnoszenia twistowego jest jak do flipa, Lutza, toeloopa lub Aksla
- Grupa Trzecia [3Li] – pozycja Ręka na Biodro lub górną część nogi (powyżej kolana) – to podnoszenia w których partner jedną ręką trzyma partnerkę za biodro (powyżej kolana), a drugą trzyma jej rękę, partnerka odbija się i jest wyniesiona nad głowę partnera. W tej grupie występują następujące podnoszenia: Star – partnerzy jadą tyłem, partnerka układa nogi w pozycję otwartych nożyczek (pozycja podobna do gwiazdy), jedną ręką opierając się na ramieniu partnera, lub ma obie ręce wolne. Cartwheel – różni się od Star tym, że w przypadku Star partnerka utrzymuje pozycję, a w przypadku Cartwheel obraca się (podobnie jak szprychy koła). Platter – partnerzy jadą twarzami do siebie, partnerka przyjmuje w powietrzu poziomą pozycję, równoległą do lodu (pozycja podobna do talerza trzymanego w górze).
- Grupa Czwarta [4Li] – pozycja Ręka w Rękę (Podnoszenia Wyciskane) – partnerzy mogą jechać zwróceni twarzą do siebie (podnoszenie wyciskane) lub obróceni w tym samym kierunku (podnoszenie loopowe wyciskane), łapią się za obie ręce i partner unosi partnerkę nad głowę. Pozycja partnerki w powietrzu jest dowolna, partnerka w tym podnoszeniu nie rotuje.
- Grupa Piąta [5Li] – pozycja Ręka w Rękę (podnoszenie lassowe) – to najtrudniejsze podnoszenia, podobnie jak w grupie 4 jest to pozycja ręka w rękę, ale podczas unoszenia w górę partnerka rotuje (zazwyczaj jest to pół lub cały obrót). W tej grupie są następujące podnoszenia: podnoszenie z wybiciem z czubka (ang. toe overhead) – partnerka jest wyniesiona w górę po odbiciu czubkiem jednej łyżwy od lodu; podnoszenie z przejścia (ang. step overhead lub step up) – partnerka nie odbija się z czubka łyżwy; podnoszenie z wejścia odwrotnego (ang. reverse) – partnerzy trzymają się za przeciwne ręce (np. partner trzyma prawą ręką lewą rękę partnerki), podnoszenie axlowe – partnerka wchodzi do podnoszenia jak do Aksla. Pierwsze trzy podnoszenia jako wykonywane z jazdy tyłem wymagają wykonania przez partnerkę pół obrotu w trakcie wynoszenia jej w górę, podnoszenie axlowe natomiast jako wykonywane z pozycji jazdy przodem wymaga całego obrotu partnerki.
Numer grupy jest określony poprzez rodzaj trzymania w momencie kiedy partnerka mija poziom ramion partnera. W grupach 3 – 5 partner obowiązkowo musi w pełni wyprostować ręce w trakcie podnoszenia.
W trakcie podnoszenia partner może wykonać minimum jedno (1) a maksimum trzy i pół (3 1/2 ) obrotu.
Partnerzy mogą wspierać się jedynie w chwytach ręka w rękę, ręka do ramię, ręka do ciało i ręka do górnej części nogi (powyżej kolana). Zmiana trzymania oznacza zmianę z jednego z wymienionych chwytów na inny lub zmianę z trzymania na jednej ręce do kolejnego trzymania na jednej ręce. Zmiany trzymania w trakcie podnoszenia są dozwolone.
Pozycje partnerek są klasyfikowane następująco:
- górna wyprostowana (ang. Upright) – górna część ciała w pozycji pionowej
- gwiazda (ang. Star) – pozycja partnerki bokiem, górna część ciała ułożona równolegle do lodu
- talerz (ang. Platter) – pozycja płaska, twarzą do góry lub do dołu, górna część ciała równolegle do lodu.
Zmiana pozycji oznacza przejście od jednej z tych pozycji do innej, wymagany jest jeden (1) pełny obrót dla każdej pozycji.
Zakończenie podnoszenia następuje w momencie gdy partner zaczyna uginać ramię i jednocześnie partnerka zaczyna schodzić w kierunku lodu. Dozwolone trzy i pół obrotu partnera jest liczone od momentu gdy partnerka opuszcza lód do momentu zakończenia podnoszenia.
Wszystkie podnoszenia powinny być zakończone przez oboje partnerów na jednej nodze.
W przypadku każdego podnoszenia trzymanie partnerki jedną ręką może zwiększyć poziom trudności elementu.
Skróty:
Podnoszenia | |
1Li | Podnoszenie z grupy 1 (pozycja trzymania pod Pachą) |
2Li | Podnoszenie z grupy 2 (pozycja trzymania w Pasie) |
3Li | Podnoszenie z grupy 3 (pozycja Ręka na Biodro) |
4Li | Podnoszenie z grupy 4 (pozycja Ręka w Rękę) |
5ALi | Podnoszenie z grupy 5 lassowe z wejścia axlowego |
5BLi | Podnoszenie z grupy 5 lassowe z wejścia tyłem |
5TLi | Podnoszenie z grupy 5 lassowe z odbiciem z czubka |
5SLi | Podnoszenie z grupy 5 lassowe z przejścia |
5RLi | Podnoszenie z grupy 5 lassowe z wejścia odwrotnego |
Podnoszenia twistowe | |
1Tw | Pojedyncze podnoszenie twistowe |
2Tw | Podwójne podnoszenie twistowe |
3Tw | Potrójne podnoszenie twistowe |
4Tw | Poczwórne podnoszenie twistowe |
1ATw | Pojedyncze axlowe podnoszenie twistowe |
2ATw | Podwójne axlowe podnoszenie twistowe |
3ATw | Potrójne axlowe podnoszenie twistowe |
4ATw | Poczwórne axlowe podnoszenie twistowe |
Źródło: http://iceskatingresources.org/PairLifts.html
Kombinacje piruetów w oddzieleniu i w parze
Pary sportowe wykonują dwa rodzaj piruetów:
Kombinacja piruetów w oddzieleniu – partnerzy wykonują synchronicznie te same kombinacje piruetów obok siebie, w tym samym czasie, kombinacja powinna składać się z minimum dwóch (2) różnych pozycji podstawowych, każda z minimum dwoma (2) obrotami, wykonanych przez oboje partnerów. Aby uzyskać pełną wartość punktową oboje partnerzy muszą wykonać wszystkie trzy (3) pozycje bazowe. Kombinacje piruetów w oddzieleniu mogą być poprzedzone skokiem do piruetu. Podczas wykonywania piruetów partnerzy nie powinni być od siebie zbyt daleko, powinni również dążyć do jak najlepszej synchronizacji w wykonaniu piruetów, a więc piruety powinny mieć tę samą szybkość obrotów i być kręcone w tym samym kierunku, nie powinny się “rozjeżdżać” itp.
Kombinacja piruetów w parze [PCoSp] – w tym wypadku partnerzy wykonują piruety w trzymaniu, mogą mieć różne pozycje w tym samym momencie. Kombinacja powinna składać się z minimum dwóch (2) różnych pozycji podstawowych, każda z minimum dwoma (2) obrotami, wykonanych przez oboje partnerów. Aby uzyskać pełną wartość punktową oboje partnerzy muszą wykonać wszystkie trzy (3) pozycje bazowe. Ta kombinacja musi zawierać przynajmniej jedną zmianę nogi i pozycji przez oboje partnerów – jeśli ten warunek nie jest wypełniony, kombinacja nie otrzyma wartości punktowej.
Spirala śmierci
Spirala śmierci to element, w którym partner znajduje się w środku koła jakie tworzy kręcąc partnerką. Trzyma ją jedną wyprostowaną ręką lekko zginając jedną nogę, wbijając czubek łyżwy w lód ( to tzw. pozycja cyrkla), podczas gdy partnerka znajduje się prawie w horyzontalnej pozycji i obraca się dookoła partnera. Partnerka jedną łyżwę prowadzi po lodzie zachowując czystą określoną krawędź, drugą w powietrzu, jej głowa i tułów powinny być blisko lodu, jednak w żadnym momencie nie może dotykać głową lodu ani podpierać się ręką czy inną częścią ciała. W ostatecznie przyjętej pozycji spirali śmierci oboje partnerzy muszą wykonać minimum jeden (1) obrót. Spirale śmierci są nazwane według kierunku jazdy i krawędzi partnerki. Są cztery możliwości:
- spirala przodem wewnątrz [FiDs] – partner jedzie na krawędzi tyłem zewnątrz, partnerka na krawędzi przodem wewnątrz, partner przyjmuje pozycję cyrkla, trzyma rękę partnerki tą samą wyprostowaną ręką jak noga wolna (jeśli prawa noga jest wolna to trzyma partnerkę prawą ręką), partnerka układa się w pozycji bokiem do lodu, rękę wolną ma wyprostowaną. Dozwolona jest każda odmiana pozycji partnera, dowolny kierunek ruchu oraz dowolna krawędź i ile partner utrzymuje pozycję cyrkla.
- spirala przodem zewnątrz [FoDs] – tak jak w spirali przodem wewnątrz, z tą różnicą że partnerka w momencie wejścia do spirali znajduje się na krawędzi przodem zewnątrz
- spirala tyłem wewnątrz [BiDs] – partner jedzie na krawędzi tyłem zewnątrz, partnerka na krawędzi tyłem wewnątrz, partner przyjmuje pozycję cyrkla, trzyma rękę partnerki tą samą wyprostowaną ręką jak noga wolna, partnerka układa się w pozycji przodem do lodu, rękę wolną ma wyprostowaną. Dozwolona jest każda odmiana pozycji partnera, dowolny kierunek ruchu oraz dowolna krawędź i ile partner utrzymuje pozycję cyrkla
- spirala tyłem zewnątrz [BoDs] – oboje partnerzy znajdują się na krawędzi tyłem zewnątrz w momencie rozpoczęcia spirali, partner przyjmuje pozycję cyrkla, trzyma rękę partnerki tą samą wyprostowaną ręką jak noga wolna, partnerka układa się w pozycji tyłem do lodu, rękę wolną ma wyprostowaną. Dozwolona jest każda odmiana pozycji partnera, dowolny kierunek ruchu oraz dowolna krawędź i ile partner utrzymuje pozycję cyrkla
Zwykle w spiralach “wewnątrz” partnerka uzyskuje niższą pozycję, spirale “zewnątrz” wymagają dla utrzymania krawędzi, aby partnerka nieco bardziej zgięła nogę, co sprawia, że ciało musi znaleźć się wyżej.
Sekwencja kroków [StSq]
Powinna być wykonana przez partnerów razem lub blisko siebie. Sekwencja kroków musi w pełni wykorzystywać powierzchnię lodowiska. Docenione zostanie jeśli para zmienia miejsca i trzymania lub korzysta z trudnych kroków podczas wykonywania sekwencji.
Elementy programu par tanecznych
Podnoszenia do 7 sekund – krótkie
- Podnoszenia stacjonarne – podnoszący partner pozostaje w jednym miejscu i może wykonać obrót wokół jednej osi
- Podnoszenia po linii prostej – podnoszący partner porusza się po linii prostej w dowolnej pozycji na jednej lub dwóch nogach
- Podnoszenia po łuku – podnoszący partner porusza się po łuku w dowolnej pozycji na jednej lub dwóch nogach. W celu zmiany kierunku jazdy dozwolona jest ½ obrotu.
- Podnoszenia rotacyjne – podnoszący partner porusza się wykonując obroty w jednym kierunku
Podnoszenia do 12 sekund – długie
- Podnoszenia rotacyjne w obu kierunkach – podnoszący partner porusza się wykonując obroty w jednym kierunku a następnie w drugim
- Podnoszenia po serpentynie – podnoszący partner porusza się po dwóch różnych łukach. Głębokość i długość łuków powinna być w miarę równa. W celu zmiany kierunku jazdy dozwolona jest ½ obrotu.
- Kombinacja podnoszeń – podnoszenie składające się z dwóch Podnoszeń Krótkich 6 sekundowych z listy wymienionej powyżej
Piruety taneczne
- Piruet – Powinien być wykonany na jednej nodze jednocześnie przez oboje partnerów, w dowolnej pozycji, w jednym miejscu, wokół wspólnej osi. Każdy z partnerów musi wykonać 3 obroty na jednej nodze.
- Kombinacja piruetów – piruet wykonany jak wyżej, po czym oboje partnerzy zmieniają jednocześnie nogę i kontynuują rotacje na drugiej nodze. Każdy z partnerów musi wykonać 3 obroty na jednej nodze i po zmianie nogi kolejne 3 obroty na drugiej nodze. Zmiana nogi nie może trwać dłużej niż ½ obrotu na dwóch nogach
Twizzle
Twizzle sekwencyjne to obroty na jednej nodze wykonywane szybko i nieprzerwanie, zawodnicy muszą się w tym czasie poruszać po lodzie.
Istnieją 4 sposoby rozpoczynania twizzli:
- Przodem zewnątrz – z krawędzi zewnętrznej przodem do kierunku jazdy
- Przodem wewnątrz – z krawędzi wewnętrznej przodem do kierunku jazdy
- Tyłem zewnątrz – z krawędzi zewnętrznej tyłem do kierunku jazdy
- Tyłem wewnątrz – z krawędzi wewnętrznej tyłem do kierunku jazdy
Można je rozpoczynać z lewej lub prawej nogi. Każda sekwencja Twizzli musi być złożona z 2 Twizzli wykonywanych oczywiście szybko i nieprzerwanie, bez zatrzymywania się.
Sekwencje kroków
Grupa A (sekwencje po linii prostej)
- po linii środkowej, wzdłuż długiej osi lodowiska
- po linii przekątnej, rozpoczęta w jednym rogu lodowiska, skończona w drugim rogu przeciwległej strony lodowiska
Grupa B (sekwencje po łuku, przeciwnie lub zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara)
- po kole, para musi wykorzystać całą taflę, wzdłuż krótkiej osi
- po serpentynie, podobnie jak w przypadku sekwencji po kole, ale wzdłuż długiej osi lodowiska, muszą być wykonane 3 łuki, rozoczynać i kończyć się w centrum tafli.
Więcej na oficjalnej stronie ISU
Więcej na oficjalnej stronie ISU i Sk8stuff
Elementy niedozwolone podczas wykonywania programów
Elementy niedozwolone podczas wykonywania programów:
- Salta
- Podnoszenia z błędnym trzymaniem
- Podnoszenia z więcej niż 3 ½ obrotu wykonywanego przez partnera
- Elementy obrotowe w których partner „wymachuje” partnerką w powietrzu trzymając ją za rękę lub nogę
- Podnoszenia podobne do podnoszeń twistowych lub elementy obrotowe, podczas których partnerka zostaje obrócona a jej łyżwa nogi znajdującej się na lodzie odrywa się od lodu.
- Skoki jednego z partnerów w kierunku drugiego partnera
- Leżenie lub klęczenie obiema nogami na lodzie